Spelen met voedsel in de klas of opvang – hoe leg je dat uit?
Vaak hoor ik dat dit onderwerp vragen oproept: mag je kinderen laten spelen met eten?
Misschien hoor je het van collega’s, ouders of je leidinggevende.
“Is dat wel oke? Er zijn zoveel kinderen en mensen in de wereld die geen voedsel hebben”
“Leren kinderen dan nog respect voor voedsel?”
Het zijn terechte vragen — want eten is iets waardevols. Toch kan spelen met materialen als rijst, bonen of linzen juist veel betekenen voor de ontwikkeling van jonge kinderen.
In deze blog lees je hoe je dat zou kunnen uitleggen, en hoe je op een fijne en doordachte manier kunt omgaan met spelen met voedsel binnen de school waar je werkt, in de opvang of in jouw praktijk als kindercoach of therapeut
Waarom spelen met voedsel waardevol is
Spelen met materialen zoals rijst, linzen, erwten, bonen prikkelt meerdere zintuigen tegelijk.
Kinderen horen het ritselen, voelen de verschillende texturen van de materialen en zien hoe kleuren en vormen zich mengen.
Dit soort ervaringen stimuleert:
de fijne motoriek (scheppen, gieten, overbrengen)
de concentratie en taalontwikkeling
het vermogen om te ontprikkelen of juist te focussen
Ik noem het altijd zo: het is geen voedsel voor de maag, maar voedsel voor het brein.
Duurzaam en verantwoord omgaan met voedsel
Belangrijk is dat je zorgvuldig kiest welke materialen je gebruikt en nadenkt over het gebruik.
Droge producten zoals rijst, linzen of bonen zijn lang houdbaar en kunnen daardoor steeds weer worden hergebruikt. Je speelt er droog mee, waardoor ze schoon blijven en niet bederven. Na het spelen bewaar je ze eenvoudig in afsluitbare bakken, zodat ze opnieuw gebruikt kunnen worden. Zo laat je zien dat je respectvol met voedsel omgaat: het wordt niet verspild, maar krijgt een educatieve functie.
Ik ben er eens wat dieper ingedoken, omdat ik mezelf afvroeg of we niet vaker op deze manier met voedingsmiddelen omgaan — en dat gewoon heel normaal vinden. Dat blijkt inderdaad zo te zijn.
Aardappelzetmeel wordt gebruikt in papier en karton.
Tarwezetmeel vind je terug in biologisch afbreekbare verpakkingen.
Rijstzetmeel wordt verwerkt in verzorgingsproducten.
Het zijn allemaal basisproducten die we ook zouden kunnen eten, maar die hier een andere, waardevolle functie krijgen. We benutten gewoon wat de natuur geeft — op verschillende manieren.
Hoe leg je het uit aan ouders of leidinggevenden
Soms is uitleg het halve werk.
Als je helder vertelt waarom je dit doet of wilt introduceren in jouw klas of opvang, ontstaat er vaak begrip.
Deze drie stappen helpen daarbij:
Vertel het doel, niet het middel.
Leg uit dat het niet draait om “met eten spelen”, maar om zintuiglijke ontwikkeling, concentratie en fijne motoriek.Benadruk duurzaamheid.
Vertel dat je droge materialen gebruikt die jarenlang meegaan en niet verspild worden.Laat het zien.
Een korte foto of filmpje van spel in actie zegt vaak meer dan woorden. Ouders zien hoe rustig, betrokken en leergierig kinderen worden.
Wat je kunt zeggen als iemand kritisch reageert
Vaak is een heldere toelichting genoeg om begrip te creëren. Bijvoorbeeld:
“Ik begrijp jouw zorg. We gebruiken alleen houdbare materialen die niet bederven en steeds opnieuw gebruikt worden.
Voor kinderen is het een manier om hun zintuigen te ontwikkelen — het is echt leren met hun handen en hoofd tegelijk.”
Of:
“We willen kinderen leren zorgvuldig om te gaan met materialen.
Door dit spel ontdekken ze texturen, kleuren en hoeveelheden, zonder dat er iets verspild wordt.”
Of:
“In therapie gebruiken we soms gekleurde rijst als onderdeel van sensorisch spel. Het gaat niet om het materiaal, maar om wat het kind ervaart: voelen, herhalen, tot rust komen. Zo helpt het spel bij het reguleren van spanning en emoties.”
Zo houd je het gesprek open, positief en professioneel.
Toch is het goed om te weten dat niet ieder gesprek direct tot verandering hoeft te leiden. Je leidinggevende of je collega kan besluiten om het (nog) niet te willen — en dat is ook oké. Belangrijk is dat je het onderwerp op een respectvolle manier hebt ingebracht. Als je de kans gekregen hebt om jouw motivatie uit te leggen en jouw mening te geven is dat al heel waardevol.
Blijf het gesprek openhouden. Misschien komt er later een moment waarop er meer ruimte is om het opnieuw te bespreken, of waarin anderen nieuwsgierig zijn geworden naar jouw ideeën. Verandering begint vaak klein: met een vraag, een gesprek en de bereidheid om elkaars standpunt te begrijpen.
Wanneer je liever geen voedsel gebruikt
Er kunnen situaties zijn waarin spelen met voedsel niet past — bijvoorbeeld vanwege beleid, geloofsovertuigingen of persoonlijke voorkeur.
Dan zijn er gelukkig nog heel veel andere materialen die zintuiglijke prikkels bieden: kinetisch zand, kersenpitten, vogelzand of papiersnippers. In mijn blog "150 speelbakvullingen" vind je er nog veel meer.
Zo kun je als professional altijd een keuze maken die aansluit bij de waarden van jouw organisatie én de ontwikkelingsbehoeften van de kinderen.
Tot slot
Wie met kinderen werkt wil betekenisvol spel bieden dat aansluit bij de ontwikkeling van kinderen.
Of je nu kiest voor rijst, zand of papier: het gaat erom dat je bewust kiest en weet waarom je iets doet.
Spelen met voedsel is geen doel op zich, maar een middel om te leren, voelen en ontdekken.
En juist dat maakt het zo waardevol — ook in de klas of opvang
